Sposoby przenoszenia koronawirusa SARS-CoV-2 wśród ludzi

Aktualne dowody naukowe wskazują na to, że nowy koronawirus SARS-CoV-2 przenosi się pomiędzy ludźmi przede wszystkim drogą kropelkową (ok. 95% zakażeń), za pośrednictwem bioaerozoli (2-3%) oraz przez kontakt pośredni poprzez skażone przedmioty lub powierzchnie (<2%). Droga kropelkowa obejmuje cząsteczki śliny lub wydzieliny górnych dróg oddechowych, które są uwalniane z ust lub nosa, gdy na przykład zakażona osoba kaszle, kicha, mówi, śpiewa lub nawet gwałtowniej oddycha. Osoby, które są w bliskim kontakcie (poniżej 1,5-2 metrów) z zakażoną osobą, mogą zarazić się COVID-19, wówczas gdy te zakaźne kropelki dostaną się do ich ust, nosa lub oczu.

Aby uniknąć kontaktu z tymi kroplami, istotne jest, by podczas kaszlu lub kichania utrzymać dystans co najmniej 1 metra od innych osób, często myć ręce oraz zakrywać wówczas usta i/lub chusteczką lub zgiętym łokciem. Gdy fizyczny dystans (stanie w odległości jednego metra lub więcej) nie jest możliwy, noszenie maseczek osłaniających usta i nos jest niezwykle ważnym środkiem ochrony innych. Bardzo istotna jest również częsta higiena rąk ciepłą wodą z mydłem przez co najmniej 30 s lub z użyciem płynów dezynfekcyjnych.

Osoby zakażone, u których stwierdza się obecność wirusa w nosie i gardle mogą pozostawić kropelki będące nośnikiem SARS-CoV-2 na przedmiotach i powierzchniach, gdy kichają, kaszlą lub dotykają powierzchni, takich jak stoły, klamki i poręcze. Inne osoby mogą zostać wówczas zakażone przez dotknięcie tych przedmiotów lub powierzchni, a następnie dotknięcie oczu, nosa lub ust przed umyciem rąk. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie myć ręce ciepłą wodą z mydłem lub środkiem dezynfekcyjnym na bazie 60-70% alkoholu oraz regularnie czyścić powierzchnie.

Dodatkowo podczas niektórych zabiegów medycznych mogą powstawać zawiesiny bardzo małych kropelek, zwanych bioaerozolami, które mogą utrzymywać się w powietrzu przez dłuższy czas. Jeśli takie procedury medyczne są przeprowadzane na osobach zakażonych COVID-19 w placówkach opieki zdrowotnej (gabinety stomatologiczne, szpitale), wówczas te aerozole mogą zawierać wirusa SARS-CoV-2. Mogą być one potencjalnie wdychane przez inne osoby, które nie noszą odpowiednich środków ochrony osobistej. Dlatego tak ważne jest, aby wszyscy pracownicy systemu opieki zdrowotnej wykonujący te zabiegi stosowali określone środki ochrony osobistej. Osoby odwiedzające i postronne nie powinny mieć natomiast wstępu na obszary, w których przeprowadza się takie zabiegi medyczne.

Odnotowano także występowanie ognisk epidemicznych COVID-19 w niektórych zamkniętych miejscach, takich jak restauracje, kluby nocne, wesela lub miejsca pracy, w których ludzie mogą krzyczeć, rozmawiać lub śpiewać. W przypadku tychże ognisk w pomieszczeniach zamkniętych istotna jest rola tłoku, a co za tym idzie braku dystansu społecznego, i niedostatecznego wentylowania pomieszczeń, w których osoby zakażone SARS-CoV-2 spędzają długi czas z innymi osobami.

Na podstawie dotychczasowych danych naukowych przenoszenie koronawirusa SARS-CoV-2 występuje głównie od pacjentów z objawami COVID-19, choć może również wystąpić tuż przed wystąpieniem objawów choroby i u osób zakażonych bezobjawowo. Prawdopodobieństwo przeniesienia wirusa przez osoby zakażone bezobjawowo jest jednak niewielkie, gdyż nie wykazują one nasilonego odruchu kaszlu czy kichania, które to są podstawowym sposobem transmisji SARS-CoV-2 do otoczenia. Dlatego tak istotne jest, by wszystkie osoby zakażone zostały prawidłowo zidentyfikowane na podstawie testów, odizolowane i, w zależności od nasilenia choroby COVID-19, otrzymały stosowną opiekę medyczną. Nawet osoby, u których potwierdzono obecność SARS-CoV-2, ale które nie mają objawów, powinny ograniczyć kontakty z innymi, bowiem sposoby takie pozwalają na przerwanie łańcucha transmisji wirusa w społeczeństwie.

Z tego też powodu ważne jest, aby zachowywać dystans społeczny, pozostając co najmniej w odległości 1,5 metra od innych osób, zakrywać usta podczas kaszlu lub kichania zgiętym łokciem lub chusteczką, regularnie myć ręce i pozostać w domu, jeśli czujemy się źle lub jeśli zostaniemy o to poproszeni przez personel medyczny. Na obszarach, na których występują powszechne zakażenia SARS-CoV-2, ważne jest również, aby ludzie nosili maseczki zasłaniające nos i usta, gdy nie można zastosować fizycznego dystansowania, zwłaszcza w pomieszczeniach zamkniętych i wszędzie tam, gdzie występują duże zgromadzenia ludzi.

Dr hab. n. med. Tomasz Dzieciątkowski

Warto przeczytać: